Đi tìm căn bệnh cản trở tiến bộ của khoa học công nghệ

Trong báo cáo tổng quan, Thứ trưởng KH&CN Lê Đình Tiến cho biết, thời gian qua, hoạt động KH&CN đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh chính trị và trật tự xã hội.

Điển hình, lĩnh vực khoa học tự nhiên đã nghiên cứu được nhiều sản phẩm mang tính ứng dụng cao như xử lý và nhận dạng chữ Việt, sản xuất bộ chẩn đoán bệnh do virus; lĩnh vực công nghiệp đã sản xuất loạt tàu 53.000 tấn, đang đóng tàu chở dầu thô 100.000 tấn; lĩnh vực thông tin truyền thông đã tiếp nhận, vận hành và khai thác hiệu quả vệ tinh Vinasat 1...

Từ một nước thiếu lương thực triền miên, nhờ tiến bộ của ngành nông nghiệp nên 10 năm trở lại đây chúng ta đã đảm bảo được an ninh lương thực và đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu gạo, cà phê, thứ tư về xuất khẩu cao su... Tổng giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2009 dự kiến ước đạt hơn 15 tỷ USD.

Bên cạnh đó, theo Thứ trưởng Lê Đình Tiến, tiềm lực KH&CN cũng được tăng cường, đáng kể nhất là số lượng và trình độ đội ngũ nhà khoa học được nâng lên, đạt mức tiên tiến ở khu vực. Cùng với việc xây dựng văn bản pháp luật, Bộ còn đổi mới cơ chế hoạt động của các tổ chức KH&CN theo hướng tự chủ tự chịu trách nhiệm, phát triển thị trường công nghệ, ứng dụng kết quả vào đời sống.

"Việt Nam đã có quan hệ hợp tác KH&CN với gần 70 nước, vùng lãnh thổ và tổ chức quốc tế, đang thực hiện hơn 80 hiệp định hợp tác KH&CN cấp Chính phủ và Bộ. Từ năm 2000 đến nay đã có hơn 540 thỏa thuận, hợp đồng hợp tác quốc tế về KH&CN được thực hiện, hơn 400 nhiệm vụ Nghị định thư đã và đang được thực hiện từ năm 2005", ông Tiến cho biết thêm.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ KH&CN cũng phải thừa nhận, chất lượng đội ngũ cán bộ còn thấp, thiếu chuyên gia giỏi đầu đàn trong nhiều lĩnh vực, đủ sức đảm nhiệm các nhiệm vụ nghiên cứu có tầm cỡ quốc tế; chưa có một viện, trường, trung tâm nghiên cứu nào đạt đẳng cấp quốc tế hoặc khu vực; hầu hết phòng thí nghiệm còn nghèo nàn trang thiết bị, không đáp ứng các yêu cầu nâng cao chất lượng...

"Đầu tư của toàn xã hội cho KH&CN ở nước ta còn rất thấp, chỉ đạt 5 USD (năm 2007) trong khi Trung Quốc là khoảng 20 USD (năm 2004) và Hàn Quốc khoảng 1.000 USD (năm 2007). Khoản đầu tư này chủ yếu là từ nguồn ngân sách của Nhà nước, trong khi từ khu vực doanh nghiệp còn rất hạn chế", Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh thực trạng.

(Bộ trưởng Hoàng Văn Phong: "Các nhà quản lý KH&CN hiện nay giống như các bác sĩ")